Валюта назорати

1. Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 14 майдаги 283-сон қарорига мувофиқ, ҳар қандай турдаги ташқи савдо шартномалари (шу жумладан, инвойс) маълумотлари электрон шаклда Ташқи савдо операцияларининг ягона электрон ахборот тизимига (кейинги ўринларда — ТСОЯЭАТ) киритилиши лозим.
2. Экспорт шартномалари бўйича товарлар “экспорт” божхона режими расмийлаштирилгандан бошлаб 180 кун ичида валюта маблағлари келиб тушиши ёки товарлар мамлакатимизга қайта олиб кирилиши лозим. Акс ҳолда активлар репатриация қилинмаган деб ҳисобланади.

             Ушбу талаб бажарилмаганда, яъни муддати ўтган дебитор қарздорлик бўйича Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 14 майдаги 283-сон қарорига мувофиқ экспортёрга солиқ органлари томонидан молиявий жарима қўлланилади.

3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Валюта сиёсатини либераллаштириш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида” 2017 йил 2 сентябрдаги ПФ-5177-сон Фармонига асосан 2017 йил 5 сентябрдан барча экспортёрларга чет эл валютасидаги тушумни мажбурий сотиш бўйича қўйилган талаб бекор қилинди.
4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Божхона маъмуриятчилигини такомиллаштириш ва Ўзбекистон Республикаси давлат божхона хизмати органлари фаолияти самарадорлигини ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” 2018 йил 24 ноябрдаги ПФ-5582-сон Фармонига асосан экспорт шартномаларини давлат божхона хизмати органларида ҳисобга қўйиш талаби бекор қилинди.
5. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Тадбиркорлик субъектларининг экспорт салоҳиятини янада кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида” 2022 йил 30 сентябрдаги ПФ-228-сон Фармонига асосан бир экспорт шартномаси доирасида келиб тушмаган валюта суммаси экспортга юкланган жами маҳсулот қийматининг 5 фоизидан ошмаган тақдирда муддати ўтган дебитор қарздорлик ҳисобланмайди ва тадбиркорлик субъектига нисбатан жарима қўлланилмайди.
6. Импорт шартномалари бўйича валюта маблағлари хорижга чиқарилгандан бошлаб 180 кун ичида товарлар “импорт” божхона режимига расмийлаштирилиши ёки валюта маблағлари мамлакатимизга қайтарилиши лозим. Акс ҳолда активлар репатриация қилинмаган деб ҳисобланади.

      Ушбу талаб бажарилмаганда, яъни муддати ўтган дебитор қарздорлик бўйича Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 14 майдаги 283-сон қарорига мувофиқ экспортёрга солиқ органлари томонидан молиявий жарима қўлланилади.

7. Солиқ органлари томонидан молиявий жарима қуйидагича қўлланилади.

             - активлар репатриация 180 кундан – 360 кунгача кечикганда
- сумманинг 5 фоизи миқдорида;

             - активлар репатриация 360 кундан 545 кунгача кечикганда
- сумманинг 10 фоизи миқдорида қўшимча равишда;

             - активлар репатриация 545 кундан ортиқ кечикганда

— сумманинг 35 фоизи миқдорида қўшимча равишда.

             Молиявий жарималар республика бюджети даромадига ўтказилади.

8. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 ноябрдаги 3351-сонли Қарори мувофиқ экспорти факти асосида, яъни:

             - олдиндан тўлов шартисиз:

             - аккредитивсиз;

             - банк кафолатисиз;

             -суғурта полисисиз товарларни экспорт қилиш имконияти яратилган.

             Бундан, экспорт операциялари бўйича муддати ўтказиб юборилган дебитор қарздорлик мавжуд бўлган ҳолатлар мустасно.

9. Шундай товарлар борки уларни, экспорт факти (қарзга сотиш) асосида экспортга чиқариш мумкин. Улар бўйича албатта олдиндан тўлов ёки кафолатли тўлов (аккредитив, банк кафолати, суғурта полиси) бўлиши лозим.

             Бундай товарлар рўйхати Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 ноябрдаги 3351-сонли қарори иловаси билан тасдиқланган.

10. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 ноябрдаги 3351-сонли Қарори мувофиқ тадбиркорлик субъектларига товарларни (махсус товарлардан ташқари), экспорт шартномасини тузмасдан, ТСОЯЭАТга инвойс маълумотларини киритиш шарти билан олдиндан 50 фоиз тўлов тушгандан сўнг экспорт қилиш ҳуқуқи берилган.
11. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 19 мартдаги 5969-сонли Фармонига мувофиқ, тадбиркорлик субъектларига божхона расмийлаштируви санасига қадар 12 ой давомида амалга оширилган товарларнинг умумий экспортига нисбатан 10 фоиздан ошмаган муддати ўтган дебитор қарздорлиги мавжуд бўлган тақдирда, кафолатланган тўловни таъминламасдан товарлар экспортини амалга оширишга рухсат беилган.
12. Вазирлар Маҳкамасининг “Божхона маъмуриятчилиги ва тартиб-таомилларини янада соддалаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” 2021 йил 8 июлдаги 429-сон қарорига асосан тадбиркорлик субъектига хорижий давлатдан маҳсулот сотиб олиб, импорт қилмасдан учинчи давлатга тўғридан-тўғри сотишга рухсат берилди.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 14.05.2020 йилдаги 283-сон қарори;