Бугун кўҳна ва тарихий Самарқанд "Марказий Осиё - Европа Иттифоқи" биринчи саммитига мезбонлик қилмоқда. Шу боисдан бугунги санани ҳеч иккиланмай тарихий аҳамият касб этади дейиш мумкин!

Аҳамият берилса, "Келажакка сармоя киритиш" шиори остида ўтказилаётган мазкур нуфузли анжуманда инвестициявий ҳамкорликни кенгайтириш ва товар айирбошлашни кўпайтириш, "яшил" энергетика, қишлоқ хўжалиги, транспорт, логистика ва рақамлаштириш соҳаларида қўшма дастур ва лойиҳаларини илгари суриш биринчи планда турибди.

Қолаверса, иқтисодий боғлиқликни сифат жиҳатдан янги босқичга олиб чиқиш учун савдо тартиб-таомилларини янада соддалаштириш, Марказий Осиё маҳсулотларининг Европа бозорига кириш имкониятини яхшилаш, техник стандартлар ва сертификатларни уйғунлаштиришга зарурат долзарблигича қолмоқда.

Айни шу йўналишлар божхона соҳасида ҳам устувор аҳамият касб этишини инобатга олсак, демак бугунги саммит Ўзбекистон божхона органларининг Европа билан ҳалқаро ҳамкорлигини янада кенгайтиришга чорловчи ўзига хос сигнал - келажакка сигнал дейиш мумкин.

Давлатимиз Раҳбари саммит олдидан “Euronews”га берган интервьюсида Амир Темур Европа монархлари билан эркин ва хавфсиз савдони таъминлаш мақсадида фаол алоқалар ўрнатганини эсга олдилар. Демак, ушбу тарихий анъанага қайта ҳаёт бағишлаш, уни изчиллик билан давом эттириш божхона органлари зиммасига ҳам улкан вазифаларни юклайди.

Европа Иттифоқининг Марказий Осиё давлатлари билан савдо ва инвестиция алоқалари изчил ривожланмоқда. Охирги етти йилда Марказий Осиё мамлакатларининг ЕИ билан савдо айланмаси тўрт баробар ошгани ҳам фикримиз тасдиғидир.

Бу рақамлар буёғига ҳам ўсиб бораверади. Чунки, Марказий Осиё глобал транспорт занжирларининг муҳим бўғинига айланмоқда. Транскаспий ва Трансафғон транспорт йўлаклари фаол ривожланмоқда. Бу эса Марказий Осиё мамлакатларининг жаҳон бозорларига чиқиш имкониятларини янада кенгайтиради.

Савдо алоқаларини рағбатлантириш учун чегараолди савдо ҳудудлари ташкил этилмоқда, қўшма инвестиция жамғармалари ишга тушириляпти, йирик инфратузилма ва саноат лойиҳалари амалга оширилмоқда.

Биргина Ўзбекистон мисолида қаралса, 2024 йилда Ўзбекистон ва Европа Иттифоқи давлатлари ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 6,4 миллиард долларга етди, бу ўтган йилга нисбатан 5,2 фоизга кўпдир.

Ишонамизки, саммит доирасида Европа Иттифоқи билан Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битимнинг имзоланиши савдо-инвестиция алоқаларини янада чуқурлаштириш учун янги имкониятлар эшигини очади.

Ўзбекистон Европа бозорига юқори сифатли, экологик тоза ва Европа стандартларига жавоб берадиган маҳсулотларни кўпроқ етказиб беришга ҳар жиҳатдан тайёр! Буни мамлакатимизда Европа капитали иштирокида мингдан ортиқ корхона фаолият юритаётгани, инвестиция лойиҳалари ҳажми эса 30 миллиард еврога етгани ҳам тасдиқлайди.

Яна бир рақам –Ўзбекистондан Европага экспорт ҳажми 2017 йилга нисбатан 4,6 баробарга ошган. Кўпчилик бунда дарҳол Ўзбекистонда етиштирилган мева-сабзавотларни кўз олдига келтираётган бўлиши мумкин. Аслида-чи?

Европа бозорларига кириб бораётган Ўзбекистон товарларининг асосий учталигини кимё, тўқимачилик ва металл маҳсулотлари ташкил қилинишини инобатга олсак, демак бизнинг Европада кутаётганимиз ва  Европанинг биздан кутаётгани тенг тош босмоқда дейиш мумкин.

Қолаверса, Ўзбекистон товарларини импорт қилаётган Европа давлатларининг биринчи бешталигини Франция, Литва, Латвия, Польша ва Германия банд қилганига эътибор қаратсак, бу мамлакатимизда ишлаб чиқарилаётган экспорт товарларининг сифати ва рақобатбардошлиги юзасидан умумий хулосани гавдалантиради.

Эътиборни тортадиган яна бир жиҳат - 2019 йилдан 2025 йилнинг 1 чорагига қадар Европа давлатлари билан ташқи савдода Ўзбекистон божхона органлари томонидан расмийлаштирилган божхона юк декларацияларининг 74 фоизидан ортиғи соддалаштирилган тартибда амалга оширилган.

Бу товарлар ЕИдаги ҳамкор давлатларга тезкорлик билан етказилганини англатиши билан бир қаторда Ўзбекистон ва Европа ўртасида ташқи савдони амалга ошираётган тадбиркорларга нисбатан ишонч ҳам ортаётганини кўрсатади.

Бу рақамлардан хулоса қилиш мумкин-ки, энди Президентимиз айтганларидек, Марказий Осиё Европа билан Осиё ўртасидаги шунчаки “кўприк” эмас, балки глобал иқтисодий жараёнларнинг фаол иштирокчисига айланади!

Бу воқелик бугундан – Самарқанддаги тарихий саммитдан бошланмоқда ва барчамиз ана шу тарихий ҳодисанинг гувоҳига айланмоқдамиз!

Фахрланамиз! Чунки, жараёнларнинг бошида, негизида ва ўзагида Давлатимиз Раҳбарининг сиёсий иродаси, ташаббус ва интилишлари турибди.

Ҳусан ТАНГРИЕВ,
Божхона қўмитаси
Матбуот хизмати раҳбари